Η ιστορία του κρασιού

Σεπτέμβρης ο Σταυρίτης, ο Σποριάρης, ο Ορτυκολόγος, ο Τρυγητής, ο Πετιμεζάς. Κάποια από τα επίθετα του πρώτου μήνα του Φθινοπώρου. Θα μείνουμε στα δύο τελευταία μια που τώρα αρχίζει ο τρύγος και πατιώνται τα σταφύλια για να φτιαχτεί το κρασί της χρονιάς, θεμελιακό στοιχείο της καθημερινής διατροφής.

Σταφύλια, μούστος, κρασί, σταφίδες. Ολόκληρες περιοχές μοσκοβολούν αυτή την εποχή. Ο μούστος είναι ο ωμός χυμός των σταφυλιών, προτού περάσει από τη διαδικασία της ζύμωσης για να γίνει κρασί. Ο μούστος ή γλεύκος, το απόσταγμα δηλαδή από το πάτημα των σταφυλιών, αποθηκεύεται σε μεγάλα ξύλινα βαρέλια που έχουν πλυθεί με αρωματικά φυτά: σχοίνο, μυρτιά, δάφνη και έχουν απολυμανθεί με θειάφι ή έχουν ρετσινωθεί. Εκεί θα « βράσει », θα ζυμωθεί και θα γίνει κρασί.

Το κρασί, χαρακτηρίζεται ανάλογα με το είδος τους σταφυλιού από το οποίο προέρχεται, τον τρόπο παραγωγής και συντήρησης: αγιάσμα, αδάμαστο, αδρύ, ανέρωτο, απόσταμα, γλυκάρμεμα, λιαστό, καδόκρασο, κουτελίτης, μοσχάτο.

Η ιστορία του κρασιού μπλέκεται αναντίρρητα με αυτήν του ανθρώπου.

Οι επιστήμονες δέχονται ότι ο πολιτισμός αρχίζει από την εποχή που ο άνθρωπος έπαψε να ζει νομαδική ζωή και καλλιέργησε τη γη. Από τα είδη του φυτικού βασιλείου που χρειάζονται κάμποσα χρόνια για να αποδώσουν καρπούς, το αμπέλι έδεσε τους πρώην νομάδες με τη γη. Δεν γνωρίζουμε όμως σε ποια ιστορική στιγμή δημιουργήθηκε και άρχισε να καταναλώνεται το κρασί. Κουκούτσια σταφυλιών που βρέθηκαν μέσα στις σπηλιές προϊστορικών ανθρώπων, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το κρασί ίσως να είναι πιο παλιό από την Ιστορία. Σίγουρα πάντως οι ρίζες της γέννησής του χάνονται στο βάθος των αιώνων, τουλάχιστον 2000 χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού.

Δεν είναι ακριβώς γνωστό πότε άρχισε η καλλιέργεια του αμπελιού στην Ελλάδα, ίσως τον 15ο αι. π.Χ. Δεν υπάρχει επίσης συμφωνία για το ποιο δρόμο ακολούθησε για να φτάσει στην πατρίδα μας. Όποιος όμως κι αν ήταν ο δρόμος, το κρασί είχε σπουδαία θέση στη ζωή της αρχαίας Ελλάδας σε βαθμό που ο θεός Διόνυσος, θεός της άγριας βλάστησης στην αρχή, να συνδεθεί αποκλειστικά με το ευλογημένο προϊόν του σταφυλιού.

Μια υπέροχη εικόνα σχετική με τον ευλογημένο καρπό είναι το άγαλμα του Φειδία στην Ολυμπία που αναπαριστά τον Ερμή να έχει στην αγκαλιά του το μικρό Διόνυσο κουρασμένο, πεινασμένο και ταλαιπωρημένο και για να τον παρηγορήσει του κουνάει μπρος στα μάτια του ένα τσαμπί σταφύλι.

Δώρο, σύμφωνα με την αρχαιότατη παράδοση, του θεού Διονύσου, που θεωρείται «ευρετής και δοτήρας του οίνου» , το κρασί θεωρείται μαζί με το λάδι, το νερό και βεβαίως το ψωμί «δώρο του θεού» στον άνθρωπο.

Τα ρήματα τρυγώ και πατώ είναι δηλωτικά του διονυσιακού θανάτου και το γλεύκος είναι η βάρκα μετάβασης σε μια σφαίρα ευφορίας.

Το καλό κρασί είναι το νέκταρ του τραπεζιού μας.

Και σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης το νέκταρ, nek= θάνατος και ter = διασχίζω, διασχίζει, νικά το θάνατο. Έτσι η απόλαυση του καλού κρασιού δίνει ζωή.

Στη Βίβλο, στο βιβλίο της Γένεσης διαβάζουμε ότι όταν τελείωσε ο κατακλυσμός και η κιβωτός του Νώε προσάραξε στην κορυφή του όρους Αραράτ, το πρώτο πράγμα που έκανε ο Νώε ήταν να καλλιεργήσει αμπέλια. Ο πρώτος αμπελουργός θέλοντας να γευθεί τους καρπούς του κόπου του ήπιε και μέθυσε. Αυτή είναι μια ιστορία που αποκαλύπτει ότι παντού και πάντα το κρασί συνδέεται με τη χαρά της ζωής και θεωρείται ευλογία. «Οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου».

Ο ρόλος που παίζει το κρασί στη ζωή μας είναι πολυσύνθετος. Πλουτίζει το διαιτολόγιο των ανθρώπων, επιδρά υγιεινά στην ανάπτυξή τους, όταν δεν γίνεται κατάχρηση, και την ίδια στιγμή είναι στοιχείο ψυχαγωγίας τόσο με την αρχαία της έννοια – αγωγή της ψυχής – όσο και με την έννοια του κεφιού και της χαράς.

Seen on: ert